Trong công tác duy tu, bảo dưỡng hệ thống thoát nước đô thị, nạo vét hố ga là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo lưu thông dòng chảy và ngăn ngừa ngập úng. Tuy nhiên, đây cũng là công việc tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn lao động, đặc biệt là nguy cơ ngạt khí độc, sập hố hoặc tai nạn cơ giới. Thực tế đã ghi nhận không ít vụ việc thương tâm xảy ra do chủ quan hoặc thiếu trang bị bảo hộ cần thiết. Vì vậy, việc đảm bảo an toàn nạo vét hố ga là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ tính mạng và sức khỏe cho người lao động, đồng thời đảm bảo hiệu quả công việc. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những lưu ý quan trọng để phòng tránh những tai nạn đáng tiếc trong quá trình này.
Việc đảm bảo an toàn khi nạo vét hố ga là vô cùng cần thiết
Khi nạo vét hố ga, do môi trường làm việc đặc thù (ẩm thấp, kín, có thể chứa khí độc), nhiều tai nạn nguy hiểm có thể xảy ra, điển hình như:
✔️ Ngạt khí độc: Hố ga thường tích tụ khí metan (CH₄), hydro sulfide (H₂S) hoặc khí CO₂ — các loại khí không màu, không mùi hoặc rất khó nhận biết. Sẽ làm cho người xuống hố ga dễ bị ngạt thở, mất ý thức và tử vong nhanh chóng nếu không được cứu hộ kịp thời.
✔️ Trượt ngã, té xuống hố ga: Miệng hố ga trơn trượt hoặc do sơ suất khi thao tác, sẽ khiến cho các công nhân có thể bị té xuống gây chấn thương.
✔️ Sập hố hoặc sập nắp ga: Nếu như cấu trúc hố ga đã xuống cấp, việc nạo vét có thể khiến hố bị sập, vùi lấp người ở bên trong.
✔️ Nhiễm trùng, bệnh tật: Khi tiếp xúc với nước thải, bùn lầy chứa vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm như nhiễm trùng da, viêm gan, leptospirose (bệnh xoắn khuẩn vàng da),...
✔️ Bị vật nhọn đâm, cắt: Ở dưới hố ga thường là nơi có nhiều vật sắc nhọn (mảnh kính, sắt gỉ, đinh), có thể gây thương tích nếu không mặc đồ bảo hộ thích hợp.
✔️ Điện giật: Nếu như có hệ thống dây điện ngầm, đèn chiếu sáng tạm thời hoặc thiết bị cơ khí mà không được kiểm tra kỹ lưỡng, nguy cơ bị điện giật là rất cao.
✔️ Bị cuốn trôi khi có dòng nước mạnh: Khi mà trời bất ngờ mưa to hoặc nước từ nơi khác dồn về, người lao động đang trong hố ga có thể bị nước cuốn đi.
✔️ Tai nạn do máy móc, thiết bị: Các loại thiết bị như máy hút bùn, máy bơm nước hoặc cần cẩu nếu vận hành sai quy trình cũng có thể gây ra va đập, kẹt tay chân, dẫn đến thương tích nặng.
Xem thêm: Vì sao khí độc trong hố ga lại nguy hiểm và cách nhận biết kịp thời
Việc nạo vét hố ga tiềm ẩn rất nhiều loại nguy hiểm
Nạo vét hố ga là công việc quan trọng để duy trì hệ thống thoát nước thông thoáng, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ như ngộ độc khí, ngã, nhiễm khuẩn hoặc tai nạn nghiêm trọng nếu không thực hiện đúng cách. Để đảm bảo an toàn và tránh tai nạn đáng tiếc, bạn cần tuân thủ các biện pháp an toàn nghiêm ngặt. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
✔️ Găng tay cao su chống thấm: Bảo vệ tay khỏi nước bẩn, vi khuẩn, hóa chất và vật sắc nhọn trong hố ga.
✔️ Ủng cao su: Giữ chân khô ráo, tránh tiếp xúc với nước thải và bảo vệ khỏi vật sắc nhọn.
✔️ Mặt nạ chống độc hoặc khẩu trang: Ngăn công nhân hít phải khí độc hố ga (H2S, metan) và mùi hôi từ hố ga, đặc biệt khi hố ga chứa nhiều chất hữu cơ phân hủy.
✔️ Kính bảo hộ: Bảo vệ mắt khỏi nước bẩn bắn vào hoặc các mảnh vỡ khi làm việc.
✔️ Quần áo bảo hộ hoặc áo mưa: Giữ cho cơ thể khô ráo và sạch sẽ, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
✔️ Mũ bảo hộ (nếu cần): Bảo vệ đầu khi làm việc trong hố ga sâu hoặc khu vực có nguy cơ vật rơi.
✔️ Có người hỗ trợ bên ngoài: Luôn có ít nhất một người đứng bên ngoài hố ga để hỗ trợ và ứng cứu kịp thời nếu xảy ra sự cố (ngất xỉu, ngã, ngộ độc khí).
✔️ Giao tiếp liên tục: Người trong hố ga và người ở bên ngoài cần giữ liên lạc thường xuyên (bằng giọng nói hoặc tín hiệu) để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường (chóng mặt, khó thở).
✔️ Sử dụng dây an toàn: Nếu như phải xuống hố ga sâu, đeo dây an toàn gắn với người bên ngoài để kéo lên nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp.
✔️ Mở nắp hố ga trước 15-30 phút: Mở nắp hố ga và để không khí lưu thông trước khi làm việc, giúp khí độc (H2S, metan) thoát ra ngoài, giảm nguy cơ ngộ độc.
✔️ Sử dụng quạt thông gió mini: Đặt quạt thông gió hoặc quạt thổi để đẩy khí độc ra khỏi hố ga, đảm bảo không gian làm việc an toàn hơn.
✔️ Kiểm tra khí độc (nếu có thiết bị): Sử dụng máy đo khí (gas detector) để kiểm tra nồng độ khí độc (H2S, metan, CO) trong hố ga. Nếu như nồng độ vượt ngưỡng an toàn (H2S > 10 ppm, metan > 5%), không được làm việc cho đến khi không gian an toàn hơn.
✔️ Quan sát dấu hiệu bất thường: Nếu ngửi thấy mùi hôi hố ga nồng nặc (giống mùi trứng thối – dấu hiệu của H2S), cảm thấy khó thở hoặc chóng mặt, hãy lập tức rời khỏi khu vực và thông gió thêm.
Những cách đảm bảo an toàn khi tiến hành nạo vét hố ga
✔️ Sử dụng đèn pin hoặc đèn đội đầu: Hố ga sẽ thường tối và ẩm ướt, cần sử dụng đèn pin hoặc đèn đội đầu để quan sát rõ ràng, tránh ngã hoặc bỏ sót rác thải, cặn bẩn.
✔️ Tránh làm việc vào ban đêm nếu không đủ sáng: Nếu như ánh sáng không đủ, bạn có thể không nhìn rõ các vật sắc nhọn, bề mặt trơn trượt hoặc rác thải, làm tăng nguy cơ tai nạn.
✔️ Kiểm tra cấu trúc hố ga: Dùng đèn pin để kiểm tra xem hố ga có bị nứt vỡ, sụp lún hoặc có vật sắc nhọn (mảnh vỡ, kim loại) không. Nếu hố ga không an toàn, không nên xuống làm việc.
✔️ Quan sát mực nước: Nếu như nước ở trong hố ga ngập quá sâu (trên 1 mét), cần dùng máy bơm nước mini để hút bớt nước trước khi làm việc, tránh nguy cơ đuối nước hoặc trượt ngã.
✔️ Chuẩn bị công cụ chuyên dụng: Sử dụng xẻng, vá nhỏ, dây thông cống (dây thép lò xo), bàn chải cứng, hoặc pít-tông cao su để làm sạch rác thải, bùn đất và dầu mỡ. Tránh dùng những công cụ dễ gãy (que gỗ, dây mỏng) vì có thể bị kẹt trong hố ga.
✔️ Không sử dụng hóa chất bừa bãi: Nếu như dùng hóa chất thông cống, tuân thủ hướng dẫn (đúng liều lượng, chờ 15-30 phút trước khi xả nước), không được trộn lẫn các loại hóa chất để tránh phản ứng sinh khí độc (như khí clo).
✔️ Ưu tiên phương pháp an toàn: Sử dụng chế phẩm vi sinh (EM, EcoClean) hoặc hỗn hợp tự nhiên (nước nóng, giấm + baking soda) để làm tan dầu mỡ, tránh nguy cơ ăn mòn hố ga hoặc gây ô nhiễm.
Xem thêm: Các sai lầm thường gặp khi tự nạo vét cống thoát nước
Những điều mà bạn nên lưu ý để đảm bảo an toàn khi tiến hành nạo vét hố ga
✔️ Đặt biển cảnh báo: Đặt biển cảnh báo hoặc rào chắn nhỏ xung quanh khi nạo vét hố ga để cảnh báo người đi đường, tránh tai nạn do người khác vô tình bước vào khu vực làm việc.
✔️ Đặc biệt chú ý trên đường phố: Nếu như hố ga nằm giữa đường, sử dụng đèn nhấp nháy hoặc cọc phản quang để cảnh báo phương tiện giao thông là điều cần thiết, đặc biệt vào ban đêm.
✔️ Không làm việc khi mưa lớn hoặc ngập lụt: Mưa lớn hoặc ngập lụt làm tăng mực nước trong hố ga, gây nguy cơ đuối nước, trượt ngã hoặc bị nước cuốn trôi.
✔️ Tránh làm việc trong thời tiết giông bão: Nguy cơ sét đánh hoặc điện giật (nếu có thiết bị điện gần khu vực) tăng cao trong thời tiết giông bão.
✔️ Thu gom rác thải vào túi đựng: Rác thải, bùn đất sau khi nạo vét cần được thu gom vào xô hoặc túi đựng rác, không để bừa bãi trên đường hoặc đổ ra môi trường (sông, đất trống).
✔️ Đổ rác đúng nơi quy định: Phân loại rác (nhựa, hữu cơ) và đổ vào nơi xử lý rác thải theo quy định, tránh gây ô nhiễm môi trường.
✔️ Rửa sạch khu vực sau khi làm việc: Dùng nước sạch để rửa khu vực xung quanh hố ga, đảm bảo không còn bùn đất hoặc rác sót lại.
✔️ Không cố gắng xử lý vấn đề phức tạp: Nếu như hố ga quá sâu, có dấu hiệu hư hỏng nghiêm trọng (nứt vỡ, sụp lún), hoặc tắc nghẽn do rễ cây lớn, không nên tự xử lý vì có thể gây nguy hiểm hoặc làm tình trạng tệ hơn.
✔️ Liên hệ đội ngũ chuyên nghiệp: Gọi cho các dịch vụ thông cống chuyên nghiệp để xử lý bằng thiết bị hiện đại (camera nội soi, máy bơm áp lực, máy cắt rễ cây), đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Đảm bảo an toàn nạo vét hố ga là một công việc đòi hỏi sự cẩn trọng cao độ, bởi chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là mất mát về người và tài sản. Việc trang bị đầy đủ kiến thức an toàn lao động, sử dụng thiết bị bảo hộ đúng quy cách và tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình kỹ thuật là yếu tố then chốt để phòng ngừa rủi ro. Bảo vệ an toàn cho bản thân cũng chính là bảo vệ cho sự ổn định và phát triển bền vững của cộng đồng.
