Mỗi mùa mưa đến, tình trạng ngập úng cục bộ do hố ga bị tắc nghẽn lại trở thành nỗi ám ảnh đối với người dân đô thị. Rác thải, lá cây, bùn đất tích tụ lâu ngày không được xử lý kịp thời khiến nước mưa không thể thoát xuống hệ thống cống, gây ứ đọng nghiêm trọng trên nhiều tuyến đường. Trước thực trạng đó, việc tìm ra và áp dụng những giải pháp chống tắc nghẽn hố ga hiệu quả, đặc biệt trong mùa mưa, là yêu cầu cấp thiết đối với các cơ quan chức năng và cả cộng đồng. Bài viết sau sẽ điểm qua một số giải pháp thiết thực đang được triển khai và mang lại hiệu quả rõ rệt.
Các giải pháp chống tắc nghẽn hố ga mùi mưa
Việc chống tắc nghẽn hố ga trong mùa mưa là vô cùng cần thiết vì những lý do quan trọng sau:
✔️ Phòng chống ngập úng đô thị: Hố ga là điểm thu nước mưa chính trên các tuyến đường. Khi bị tắc, nước không thể thoát kịp, gây ngập úng cục bộ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao thông, sinh hoạt và an toàn của người dân.
✔️ Đảm bảo an toàn giao thông: Nước ngập sâu che lấp nắp hố ga, ổ gà, có thể gây tai nạn cho người đi bộ và người điều khiển phương tiện, đặc biệt là vào ban đêm hoặc trong điều kiện mưa lớn kéo dài.
✔️ Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường: Tắc nghẽn khiến rác thải, bùn đất và nước thải tràn lên mặt đường, bốc mùi hôi và làm ô nhiễm môi trường sống, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh.
✔️ Bảo vệ hệ thống thoát nước đô thị: Hố ga bị tắc lâu ngày làm tăng áp lực cho toàn bộ hệ thống thoát nước, dễ gây hư hỏng, vỡ cống hoặc trào ngược nước thải, từ đó làm giảm tuổi thọ và hiệu suất của công trình.
✔️ Tiết kiệm chi phí xử lý hậu quả: Việc chủ động chống tắc hố ga giúp giảm thiểu chi phí cho công tác khắc phục ngập úng, vệ sinh môi trường và sửa chữa hệ thống, so với việc chỉ xử lý khi sự cố đã xảy ra.
Xem thêm: Những công nghệ hiện đại trong bảo trì cống thoát nước
Vì sao cần chống tắc nghẽn hố ga mùi mưa
Dưới đây là những tác hại của việc hố ga bị tắc nghẽn trong mùa mưa, ảnh hưởng cả về mặt môi trường, đời sống và hạ tầng đô thị:
✔️ Gây ngập úng nghiêm trọng: Khi hố ga bị tắc, nước mưa không thể thoát kịp, gây ngập cục bộ trên nhiều tuyến đường, khu dân cư. Điều này ảnh hưởng lớn đến việc đi lại, sinh hoạt và sản xuất của người dân, đặc biệt là vào giờ cao điểm.
✔️ Gia tăng nguy cơ tai nạn giao thông: Nước ngập che khuất nắp hố ga, ổ gà, vật cản trên đường… khiến người đi đường dễ bị trượt ngã, sụp hố hoặc va chạm giao thông, đặc biệt nguy hiểm với xe máy, người già và trẻ em.
✔️ Ô nhiễm môi trường và lây lan dịch bệnh: Rác thải và bùn đất tồn đọng lâu ngày trong hố ga khi tràn lên mặt đường sẽ bốc mùi hôi, làm ô nhiễm không khí và nguồn nước. Đây là điều kiện thuận lợi cho muỗi, ruồi và các vi khuẩn gây bệnh sinh sôi.
✔️ Gây hư hại hạ tầng thoát nước: Tắc nghẽn kéo dài gây áp lực lên hệ thống cống rãnh, có thể dẫn đến nứt vỡ, sụp lún hoặc trào ngược nước thải. Việc sửa chữa hư hỏng này rất tốn kém và mất thời gian.
✔️ Làm giảm chất lượng sống và hình ảnh đô thị: Hình ảnh những con đường ngập nước, rác thải trôi nổi và mùi hôi bốc lên từ hố ga khiến môi trường sống trở nên ô nhiễm, mất mỹ quan và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân.
Tắc nghẽn hố ga mùi mưa gây ra nhiều hậu quả
Mùa mưa là thời điểm hệ thống hố ga phải đối mặt với áp lực lớn do lượng nước tăng đột biến, kéo theo rác thải, bùn đất và các vật cản dễ gây tắc nghẽn. Tắc nghẽn hố ga không chỉ dẫn đến ngập lụt mà còn gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến giao thông và sinh hoạt của người dân. Để chống tắc nghẽn hố ga trong mùa mưa một cách hiệu quả, cần áp dụng các giải pháp toàn diện, từ phòng ngừa, bảo trì, đến quản lý lâu dài. Dưới đây là những giải pháp chống tắc nghẽn hố ga hiệu quả nhất:
Bảo trì và làm sạch hố ga trước mùa mưa
✔️ Nạo vét định kỳ: Trước mùa mưa (thường vào tháng 4-5 ở Việt Nam), thực hiện nạo vét hố ga để loại bỏ rác thải, bùn đất và các vật cản tích tụ. Sử dụng máy hút bùn hoặc dụng cụ như xẻng, xe đẩy để làm sạch triệt để.
✔️ Kiểm tra tình trạng hố ga: Dùng camera nội soi hoặc kiểm tra trực quan để phát hiện các điểm tắc nghẽn tiềm ẩn, hư hỏng cấu trúc, hoặc nắp hố ga bị mất. Cần phải ửa chữa ngay các hư hỏng như nứt vỡ, sạt lở để đảm bảo hố ga hoạt động tốt trong mùa mưa.
✔️ Làm sạch bằng nước áp lực cao: Sử dụng máy bơm áp lực cao để rửa sạch thành hố ga, loại bỏ dầu mỡ, cặn bẩn bám lâu ngày, giúp tăng khả năng thoát nước.
Lắp đặt lưới chắn rác tại miệng hố ga
✔️ Sử dụng lưới chắn rác: Lắp lưới chắn rác hoặc rổ lọc tại miệng hố ga để ngăn rác thải lớn (túi nilon, chai nhựa, lá cây) trôi vào trong. Lưới chắn rác nên có kích thước lỗ nhỏ (5-10 mm) để giữ lại rác mà vẫn cho phép dòng nước chảy qua dễ dàng.
✔️ Kiểm tra và làm sạch lưới thường xuyên: Trong mùa mưa, rác thải dễ tích tụ tại lưới chắn, cần kiểm tra và dọn dẹp hàng ngày hoặc sau mỗi trận mưa lớn. Hãy đặt thùng rác công cộng gần hố ga để người dân có nơi vứt rác, giảm lượng rác trôi vào lưới.
Cải tạo và nâng cấp hệ thống hố ga
✔️ Tăng kích thước hố ga: Ở các khu vực thường xuyên ngập lụt, nâng cấp hố ga bằng cách tăng độ sâu hoặc kích thước để chứa được lượng nước lớn hơn trong mùa mưa.
✔️ Lắp van ngăn triều: Ở các khu vực ven biển hoặc gần sông, lắp van ngăn triều tại hố ga để tránh nước biển hoặc nước sông dâng cao tràn ngược vào cống, gây ngập lụt và tắc nghẽn.
✔️ Gia cố cấu trúc hố ga: Sử dụng vật liệu bền (như bê tông cốt thép, nhựa composite) để gia cố thành hố ga, tránh sạt lở hoặc nứt vỡ do áp lực nước lớn trong mùa mưa.
✔️ Thay thế nắp hố ga an toàn: Sử dụng nắp hố ga có thiết kế chống trượt, chịu tải tốt và có khóa chống trộm để đảm bảo an toàn, tránh tình trạng mất nắp làm rác trôi vào dễ dàng.
Xem thêm: Vì sao rác thải lại là “kẻ phá hoại” hố ga hàng đầu?
Các giải pháp chống tắc nghẽn hố ga mùi mưa hiệu quả nhất
Xây dựng hệ thống thoát nước dự phòng
✔️ Tạo rãnh thoát nước phụ: Xây dựng các rãnh thoát nước phụ hoặc mương hở gần hố ga để dẫn nước dư thừa trong trường hợp hố ga bị quá tải. Rãnh phụ nên được thiết kế với độ dốc hợp lý để cho nước chảy tự nhiên ra khu vực thoát nước tự nhiên (sông, hồ).
✔️ Lắp đặt bể chứa tạm thời: Xây bể chứa tạm thời để lưu trữ nước mưa khi lượng nước vượt quá khả năng xử lý của hố ga, sau đó xả từ từ để giảm áp lực.
Sử dụng các công nghệ hiện đại để làm sạch hố ga
✔️ Máy bơm áp lực cao: Sử dụng máy bơm áp lực cao để làm sạch hố ga, loại bỏ bùn đất, dầu mỡ và rác thải bám dính, đảm bảo dòng chảy thông thoáng.
✔️ Robot nạo vét: Áp dụng robot nạo vét để làm sạch hố ga ở những khu vực sâu, nguy hiểm hoặc khó tiếp cận, giảm nguy cơ cho công nhân. Robot có thể được trang bị camera để kiểm tra và làm sạch đồng thời.
✔️ Camera nội soi: Dùng camera nội soi để kiểm tra tình trạng hố ga trước và sau mùa mưa, phát hiện sớm các điểm tắc nghẽn tiềm ẩn và xử lý kịp thời.
Tăng cường việc quản lý rác thải trong mùa mưa
✔️ Tăng tần suất thu gom rác: Đẩy mạnh hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt trong mùa mưa, đặc biệt ở các khu vực gần hố ga, để giảm lượng rác trôi vào cống.
✔️ Lắp đặt hệ thống lọc rác tự động: Sử dụng các thiết bị lọc rác tự động tại miệng hố ga để giữ lại rác thải lớn, đồng thời cho phép nước chảy qua.
✔️ Xử lý lá cây và rác tự nhiên: Dọn dẹp lá cây, cành khô trên đường phố và khu vực gần hố ga, vì chúng dễ bị cuốn vào cống trong mùa mưa, gây tắc nghẽn.
Tắc nghẽn hố ga trong mùa mưa không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan trực tiếp đến ý thức cộng đồng và công tác quản lý đô thị. Những giải pháp như nạo vét định kỳ, lắp đặt lưới chắn rác, ứng dụng công nghệ giám sát từ xa, và tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân đều đã chứng minh hiệu quả rõ rệt khi được triển khai đồng bộ. Để đối phó với tình trạng ngập úng ngày càng phức tạp do biến đổi khí hậu, việc duy trì và phát huy những giải pháp này cần được thực hiện thường xuyên, liên tục và có sự chung tay từ cả chính quyền lẫn cộng đồng. Những giải pháp chống tắc nghẽn hố ga kể trên không chỉ là giải pháp tình thế trong mùa mưa, mà còn là bước đi thiết yếu hướng đến một đô thị sạch, an toàn và phát triển bền vững.
