Thực tế hiện nay đang có không ít các công trình sử dụng hố ga "dỏm" với vật liệu kém chất lượng, thiết kế sai lệch, dẫn đến tình trạng nhanh hố ga xuống cấp, tắc nghẽn, thậm chí gây nguy hiểm cho người dân. Vậy làm thế nào để có thể nhận biết và phân biệt giữa hố ga hợp chuẩn và hố ga kém chất lượng? Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra những dấu hiệu nhận diện cơ bản, giúp người dân và chủ đầu tư có thêm kiến thức để lựa chọn đúng sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn và bền vững.
Cách phân biệt hố ga kém chất lượng
Hiện tượng hố ga "dỏm" (kém chất lượng) xuất hiện tràn lan trên thị trường Việt Nam có rất nhiều nguyên nhân. Dưới đây là những lý do chính:
✔️ Chạy theo lợi nhuận, cắt giảm chi phí: Một số nhà sản xuất hoặc đơn vị thi công vì muốn giảm giá thành nhưng tối đa lợi nhuận nên sử dụng nguyên vật liệu rẻ tiền, pha trộn nhiều tạp chất (như bê tông kém chất lượng, gang pha nhiều tạp), hoặc làm cho mỏng hơn so với các tiêu chuẩn thiết kế thông dụng.
✔️ Thiếu tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng và kiểm định nghiêm ngặt: Trong nhiều dự án, đặc biệt là các công trình nhỏ, tiêu chuẩn về hố ga thường sẽ không được kiểm tra chặt chẽ. Thậm chí là có những nơi thiếu luôn yêu cầu về kỹ thuật hoặc không có bước nghiệm thu vật liệu kỹ lưỡng.
✔️ Giám sát lỏng lẻo, tiêu cực trong quá trình thi công: Ở một số trường hợp, đơn vị giám sát công trình làm việc qua loa hoặc thậm chí còn tiếp tay cho nhà thầu để cho phép sử dụng vật tư kém chất lượng mà không bị phát hiện.
✔️ Thiếu hiểu biết của chủ đầu tư hoặc người dân: Không phải ai cũng có kinh nghiệm phân biệt hố ga đạt chuẩn, đâu là hố ga "dỏm". Các chủ đầu tư nhỏ lẻ hoặc dự án dân sinh thường ít kiểm tra kỹ, dễ bị lừa hoặc chọn sản phẩm giá rẻ hơn mà không chú ý chất lượng.
✔️ Cạnh tranh không lành mạnh: Một số đơn vị sản xuất uy tín bị cạnh tranh bởi các đơn vị nhỏ lẻ, sản xuất thủ công, hàng nhái, hàng giả. Họ chào giá thấp hơn rất nhiều, từ đó làm cho thị trường hỗn loạn.
Vì sao lại có hố ga kém chất lượng
Có rất nhiều tác hại nghiêm trọng từ việc sử dụng hố ga "dỏm" đang ảnh hưởng đến đời sống, an toàn và chi phí xã hội. Cụ thể như:
✔️ Gây ra nguy hiểm cho người tham gia giao thông: Nứt vỡ, sụp lún hoặc sạt lở quanh khu vực hố ga sẽ khiến xe máy, xe hơi gặp tai nạn thường xuyên hơn. Người đi bộ có thể trượt ngã hoặc rơi xuống hố khi nắp ga bể hoặc mất nắp.
✔️ Gia tăng chi phí sửa chữa, bảo trì: Các hố ga dỏm thường nhanh xuống cấp, bắt buộc phải thay mới hoặc phải tiến hành sửa chữa nhiều lần → làm đội chi phí lên rất nhiều so với việc đầu tư hố ga chất lượng từ đầu. Ngoài ra, việc đào bới, sửa chữa cũng gây ảnh hưởng giao thông trong thời gian thi công.
✔️ Ô nhiễm môi trường: Khi mà hố ga hư hỏng, khả năng thoát nước bị kém → gây ra ứ đọng nước bẩn, bốc mùi hôi, đặc biệt vào mùa mưa. Dễ dẫn đến việc ô nhiễm nước ngầm và môi trường xung quanh.
✔️ Gây mất mỹ quan đô thị: Nắp hố ga bể, gãy, lồi lõm hoặc chắp vá gây ra cảm giác xập xệ, nhếch nhác cho đường phố, khu dân cư. Ảnh hưởng đến hình ảnh đô thị hiện đại, văn minh.
✔️ Ảnh hưởng hệ thống hạ tầng kỹ thuật chung: Hố ga cũng là một phần của hệ thống thoát nước, cáp viễn thông, cấp nước, v.v. Nên khi hố ga bị hư hỏng, có thể kéo theo hư hại dây cáp, ống nước, làm gián đoạn các dịch vụ điện, internet, nước sạch.
Xem thêm: Những loại vật liệu nào sẽ phù hợp để xây dựng hố ga bền vững?
Những tác hại khi xài hố ga kém chất lượng
Ở trên thị trường hiện nay, có không ít hố ga "dỏm" (kém chất lượng) được sản xuất và sử dụng, gây ra nhiều vấn đề như sụp lún, rò rỉ, hoặc tắc nghẽn. Để có thể phân biệt hố ga hợp chuẩn và hố ga "dỏm", các bạn có thể dựa vào các tiêu chí về vật liệu, thiết kế, chứng nhận, và kiểm tra thực tế, ví dụ như:
Hố ga hợp chuẩn:
✔️ Sẽ sử dụng vật liệu chất lượng cao như bê tông cốt thép (đạt tiêu chuẩn TCVN 9113:2012), nhựa HDPE (Polyethylene mật độ cao), nhựa PVC chất lượng cao (PVC-U), hoặc composite (FRP - sợi thủy tinh gia cố nhựa).
✔️ Bê tông phải đạt chuẩn mác cao (tối thiểu M200), gia cố thép chống gỉ, bề mặt láng mịn, không rỗ hoặc nứt.
✔️ Nhựa HDPE/PVC cần phải có độ dày đồng đều (ít nhất 8-10 mm), không có tạp chất, bề mặt trơn bóng, không hề bị biến dạng.
Hố ga "dỏm":
✔️ Hố ga kém chất lượng thường sẽ sử dụng các vật liệu kém chất lượng như là bê tông mác thấp (dưới M150), pha loãng bằng nhiều tạp chất (cát bẩn, xi măng kém), dễ rỗ, nứt hoặc sụp lún.
✔️ Dùng các loại nhựa tái chế kém chất lượng, mỏng (dưới 5 mm), dễ nứt hoặc biến dạng, có màu sắc không đồng đều, bề mặt vô cùng thô ráp.
✔️ Gạch xây không đạt tiêu chuẩn (gạch nung kém chất lượng, không trát chống thấm), dễ bị rò rỉ và sụp lún.
Cách kiểm tra:
✔️ Quan sát kỹ lưỡng bề mặt vật liệu: Hố ga hợp chuẩn có bề mặt láng mịn, không rỗ, không nứt, màu sắc đồng đều.
✔️ Gõ thử bề mặt: Nếu như là bê tông, âm thanh phải chắc chắn (cộc cộc), không vang (do rỗng bên trong). Nếu như là nhựa, gõ vào phải đảm bảo không bị méo hoặc biến dạng.
✔️ Kiểm tra độ dày và trọng lượng: Các hố ga "dỏm" thường sẽ nhẹ hơn do vật liệu mỏng hoặc pha nhiều loại tạp chất.
Hố ga hợp chuẩn:
✔️ Được thiết kế theo các tiêu chuẩn kỹ thuật (TCVN 10334:2014 về hố ga bê tông cốt thép đúc sẵn hoặc TCVN 6252:2001 về hệ thống thoát nước).
✔️ Có kích thước đạt chuẩn, phù hợp với lưu lượng nước và tải trọng khu vực (ví dụ: đường kính tối thiểu 600 mm cho hố ga nhỏ, 1000 mm cho hố ga lớn).
✔️ Độ dốc hợp lý (1-2%) tại đáy hố ga để đảm bảo nước chảy thông thoáng, tránh ứ đọng rác thải.
✔️ Thành hố ga phải có độ dày đủ (bê tông tối thiểu 10-15 cm, nhựa tối thiểu 8-10 mm), chịu lực tốt, không bị lún.
Hố ga "dỏm":
✔️ Thiết kế thường sẽ không đạt tiêu chuẩn, kích thước nhỏ hơn quy định, không đủ sức chứa hoặc không có khả năng thoát nước hiệu quả.
✔️ Đáy hố ga sẽ không có độ dốc hoặc độ dốc không đủ, khiến cho rác thải và bùn đất dễ dàng bị tích tụ, gây ra tắc nghẽn.
✔️ Thành hố ga mỏng (bê tông dưới 10 cm, nhựa dưới 5 mm), sẽ dễ dàng nứt vỡ hoặc sụp lún dưới áp lực đất và tải trọng giao thông.
Cách kiểm tra:
✔️ Đo kích thước hố ga (đường kính, độ sâu, độ dày thành) và so sánh với lại các tiêu chuẩn kỹ thuật.
✔️ Kiểm tra đáy hố ga: Nếu như không có độ dốc hoặc độ dốc không đủ, nước sẽ chảy chậm, dễ gây ra tắc nghẽn.
✔️ Quan sát độ chắc chắn: Hố ga "dỏm" thường có thành mỏng, dễ rung lắc khi chịu lực.
Những cách phân biệt hố ga kém chất lượng
Hố ga hợp chuẩn:
✔️ Được sản xuất bởi các đơn vị uy tín, có chứng nhận hợp chuẩn (TCVN, ISO 9001) hoặc chứng nhận kiểm định chất lượng đến từ cơ quan chức năng.
✔️ Có tem nhãn rõ ràng, ghi đầy đủ các thông tin như: tên nhà sản xuất, vật liệu, tải trọng chịu lực, tiêu chuẩn kỹ thuật, ngày sản xuất.
✔️ Có giấy tờ kiểm định đi kèm (nếu là hố ga đúc sẵn), đảm bảo sản phẩm đạt đủ tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn.
Hố ga "dỏm":
✔️ Không có chứng nhận hố ga hợp chuẩn, thường sẽ được sản xuất tại các cơ sở nhỏ lẻ, không đảm bảo chất lượng.
✔️ Thiếu tem nhãn hoặc thông tin không đầy đủ, không rõ nguồn gốc xuất xứ.
✔️ Không có giấy tờ kiểm định, không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn.
Cách kiểm tra:
✔️ Yêu cầu nhà cung cấp phải cung cấp chứng nhận hợp chuẩn, giấy kiểm định chất lượng từ các cơ quan có thẩm quyền.
✔️ Kiểm tra tem nhãn ở trên sản phẩm: Hố ga hợp chuẩn có thông tin rõ ràng, dễ đọc, không mờ nhạt.
✔️ Tìm hiểu về nhà sản xuất: Ưu tiên các đơn vị uy tín, có thương hiệu ở trên thị trường.
Hố ga hợp chuẩn:
✔️ Chịu được tải trọng theo các tiêu chuẩn (12,5 tấn cho khu vực giao thông, 2,5 tấn cho khu vực đi bộ), không bị nứt vỡ hoặc biến dạng khi chịu lực nhất định.
✔️ Độ bền cao, không bị ăn mòn, rò rỉ hoặc sụp lún sau thời gian dài sử dụng (tuổi thọ 30-70 năm tùy vật liệu).
✔️ Được kiểm tra thực tế trước khi lắp đặt (thử tải, thử thấm nước) để đảm bảo chất lượng.
Hố ga "dỏm":
✔️ Không chịu được tải trọng lớn, sẽ dễ dàng bị nứt vỡ hoặc sụp lún khi xe tải đi qua (đặc biệt nếu là bê tông mác thấp hoặc nhựa mỏng).
✔️ Nhanh xuống cấp sau một khoảng thời gian ngắn (dưới 5-10 năm), xuất hiện các vấn đề như rò rỉ, nứt vỡ, hoặc tắc nghẽn.
Cách kiểm tra:
✔️ Thử tải trọng thực tế: Đặt vật nặng (hoặc xe tải nhỏ) lên hố ga để kiểm tra khả năng chịu lực. Hố ga "dỏm" sẽ dễ bị nứt, gãy.
✔️ Quan sát sau thời gian sử dụng: Nếu như hố ga nhanh chóng bị rò rỉ, sụp lún hoặc nứt, đó chính là dấu hiệu của của một sản phẩm kém chất lượng.
Việc phân biệt hố ga hợp chuẩn và hố ga kém chất lượng không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả vận hành hệ thống thoát nước mà còn góp phần bảo vệ an toàn cho cộng đồng và kéo dài tuổi thọ công trình hạ tầng. Dựa vào các tiêu chí như chất lượng vật liệu, kỹ thuật thi công, thiết kế đúng quy định và chứng nhận kiểm định, chúng ta hoàn toàn có thể đánh giá và lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất cho mình.
