Hệ thống cống thoát nước sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sạch sẽ và an toàn cho môi trường sống. Tuy nhiên, khi mà cống thoát nước bị nghẹt, thì nó không chỉ gây ra những bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường xung quanh. Nước thải ứ đọng, ô nhiễm không khí, suy giảm chất lượng nguồn nước và gia tăng nguy cơ dịch bệnh là những hệ lụy đáng lo ngại. Vậy, những tác động tiêu cực của tình trạng cống thoát nước bị nghẹt đối với môi trường sống là gì? Cùng tìm hiểu ngay!
Cống thoát nước bị nghẹt ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt
Cống thoát nước bị nghẹt là một vấn đề phổ biến, gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và môi trường. Vậy nguyên nhân gì dẫn đến tình trạng cống thoát nước bị nghet?
Rác thải sinh hoạt
✔️ Nhiều người có xu hướng đổ trực tiếp các loại rác thải như túi nilon, chai nhựa, vỏ hộp, giấy vệ sinh xuống cống, làm tắc nghẽn dòng chảy.
✔️ Thức ăn thừa, dầu mỡ một khi đổ xuống cống sẽ bám vào thành ống, lâu ngày kết dính thành mảng lớn gây ra nghẹt ứ.
✔️ Xác động vật nhỏ rơi vào cống nhưng lại không được lấy ra kịp thời sẽ phân hủy, làm tắc nghẽn và gây mùi hôi thối.
Bùn đất, cát cùng với lá cây tích tụ
✔️ Cát, bùn đất theo nước mưa chảy vào hệ thống cống, tích tụ lâu ngày làm giảm khả năng thoát nước.
✔️ Lá cây rụng xuống cống thoát nước không được dọn dẹp thường xuyên cũng là nguyên nhân gây nghẹt cống, đặc biệt vào mùa mưa.
Thiết kế kém, công thoát nước xuống cấp
✔️ Cống với đường kính quá nhỏ hoặc không đủ khả năng thoát nước khi mưa lớn, dễ bị quá tải và gây tắc nghẽn.
✔️ Với những hệ thống cống cũ, lâu ngày bị hư hỏng, sụt lún hoặc bị lắng cặn bên trong, làm giảm đi hiệu suất thoát nước.
✔️ Không có hệ thống lưới chắn rác hoặc ;à nắp cống không được vệ sinh định kỳ khiến rác và bùn đất dễ dàng trôi vào bên trong.
Rễ cây
✔️ Một số loại cây trồng gần cống có rễ phát triển rất mạnh mẽ, xâm nhập vào đường ống thoát nước và làm cản trở dòng chảy.
✔️ Rễ cây không chỉ làm nghẽn đường ống mà còn có thể gây nứt, vỡ cống, khiến nước rò rỉ ra ngoài.
Mưa lớn, lũ lụt
✔️ Khi mưa quá lớn, thì lượng nước dồn về cống thoát nước nhanh và nhiều hơn công suất chịu tải của hệ thống.
✔️ Bùn đất, rác thải theo dòng nước mưa chảy vào cống quá nhiều cùng lúc, sẽ khiến nước không kịp thoát và gây nghẹt.
Đổ chất thải công nghiệp và vật liệu xây dựng xuống cống
✔️ Một số cơ sở sản xuất, công trình xây dựng sẽ đổ trực tiếp xi măng, cát, sơn, hóa chất xuống cống, khiến đường ống bị bít kín.
✔️ Chất thải công nghiệp tạo ra cặn bám cứng bên trong thành cống, làm giảm lưu lượng nước và gây tắc nghẽn nghiêm trọng.
Không bảo trì, nạo vét cống
✔️ Nếu không có biện pháp nạo vét và làm sạch cống thường xuyên, thì bùn đất, rác thải sẽ tích tụ dần, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng.
✔️ Một số khu vực có hệ thống cống quá lâu đời nhưng không được bảo trì kịp thời, khiến hiệu suất thoát nước giảm sút.
Xem thêm: Những tiêu chuẩn về độ dốc thoát nước hiện nay ra sao?
Nguyên nhân nào làm cống thoát nước bị nghẹt
Tắc nghẽn cống thoát nước có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như ngập úng, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây chính là những dấu hiệu nhận biết sớm để có biện pháp xử lý kịp thời:
Nước thoát chậm
✔️ Khi xả nước trong bồn rửa, bồn tắm, nhà vệ sinh hoặc là cống thoát nước ngoài đường, nước sẽ chảy chậm hơn bình thường hoặc bị đọng lại.
✔️ Hiện tượng này xảy ra do rác thải, bùn đất hoặc dầu mỡ tích tụ trong đường ống, cản trở dòng chảy.
Xuất hiện mùi hôi khó chịu
✔️ Nếu có mùi hôi bốc lên từ cống rãnh, bồn rửa hoặc nhà vệ sinh, có thể đường ống bị tắc và nước thải không lưu thông được.
✔️ Mùi hôi này thường là do rác hữu cơ, dầu mỡ và thức ăn thừa phân hủy bên trong đường ống.
Trào ngược nước thải
✔️ Khi xả nước, thay vì chảy xuống bình thường, nước lại trào ngược lên bồn rửa, bồn cầu hoặc hố ga.
✔️ Hiện tượng này cho thấy cống đã bị tắc nghiêm trọng, không còn chỗ để nước thoát đi.
Nghe thấy tiếng ục ục trong đường ống
✔️ Nếu khi xả nước, bạn nghe thấy âm thanh ục ục trong ống thoát nước hoặc bồn cầu, đây là dấu hiệu không khí bị mắc kẹt do dòng nước không chảy trơn tru.
✔️ Tiếng ục ục thường xuất hiện khi có vật cản trong đường ống, làm nước không lưu thông tốt.
Ngập nước quanh miệng cống
✔️ Khi trời mưa hoặc xả nước, nếu nước bị ứ đọng lâu quanh miệng cống hoặc hố ga mà không thoát đi, có thể cống đã bị nghẹt.
✔️ Ở những khu vực thấp, hiện tượng này có thể gây ngập úng cống thoát nước cực kỳ nghiêm trọng nếu không xử lý kịp thời.
Xuất hiện côn trùng
✔️ Cống nghẹt lâu ngày sẽ tạo môi trường lý tưởng cho ruồi, muỗi, gián và chuột sinh sôi.
✔️ Nếu thấy côn trùng xuất hiện nhiều quanh cống thoát nước, có thể đường ống đang bị tắc và tích tụ rác thải.
Nhà vệ sinh xả nước yếu hoặc có bọt khí nổi lên
✔️ Khi xả nước trong bồn cầu mà nước thoát rất chậm, đôi khi còn có bọt khí nổi lên, đây là dấu hiệu hệ thống thoát nước bị tắc nghẽn.
✔️ Nếu để lâu, bồn cầu có thể bị trào ngược, gây mất vệ sinh nghiêm trọng.
Dấu hiệu cảnh báo cống thoát nước đang bị nghẹt
Hệ thống cống thoát nước hiện đang đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sạch sẽ và đảm bảo vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, khi mà cống bị nghẹt do rác thải, bùn đất hoặc dầu mỡ tích tụ lâu ngày, thì nó sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường sống. Dưới đây chính là những tác động tiêu cực mà tình trạng này có thể gây ra:
Ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng
Cống thoát nước bị nghẹt khiến nước thải không thể chảy đi, dẫn đến tình trạng ứ đọng và tràn ra môi trường. Lâu dần, nước bẩn này có thể:
✔️ Ngấm vào lòng đất, làm ô nhiễm nguồn nước ngầm – nguồn cung cấp nước sinh hoạt quan trọng cho con người.
✔️ Chảy ra sông, suối, ao hồ và mang theo nhiều loại chất thải độc hại như kim loại nặng, hóa chất, vi khuẩn,… làm ảnh hưởng đến chất lượng nước và đe dọa sinh vật thủy sinh.
✔️ Làm mất cân bằng hệ sinh thái nước, gây ra hiện tượng phú dưỡng (eutrophication), tạo ra điều kiện cho tảo độc phát triển và làm cạn kiệt oxy trong nước, giết chết cá và các loài thủy sinh khác.
Ngập úng và xói mòn đất
Khi cống bị nghẹt, nước mưa không thể thoát đi nhanh chóng, dẫn đến tình trạng ngập úng ở các khu dân cư, đường phố và khu công nghiệp. Ngập úng kéo dài có thể gây:
✔️ Gây hư hỏng đường sá, làm xuất hiện ổ gà, sụt lún ảnh hưởng đến giao thông.
✔️ Khi nước thải ngấm vào nền móng của nhà cửa, công trình xây dựng, gây sụt lún và làm giảm độ bền của công trình.
✔️ Làm xói mòn đất ở những khu vực có địa hình dốc, làm giảm độ màu mỡ của đất, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
Ô nhiễm không khí
Nước thải bị ứ đọng trong cống lâu ngày sẽ phân hủy, sinh ra nhiều loại khí độc như:
✔️ Hydro sulfide (H₂S): Gây mùi trứng thối khó chịu, có thể làm kích thích hệ hô hấp, gây đau đầu, buồn nôn khi tiếp xúc với nồng độ cao.
✔️ Amoniac (NH₃): Làm cay mắt, khó thở, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
✔️ Methane (CH₄): Là khí dễ cháy, có thể gây nguy cơ cháy nổ trong những khu vực kín hoặc có nồng độ cao.
Bùng phát dịch bệnh
Môi trường nước thải ứ đọng là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn, virus và các loại côn trùng gây bệnh phát triển. Một số dịch bệnh phổ biến có thể bùng phát do cống nghẹt gồm:
✔️ Sốt xuất huyết và sốt rét: Do muỗi sinh sôi mạnh trong các vũng nước đọng.
✔️ Bệnh đường ruột (tiêu chảy, kiết lỵ, tả, thương hàn): Do vi khuẩn E. coli và các mầm bệnh khác trong nước thải lây lan qua nguồn nước sinh hoạt.
✔️ Bệnh da liễu: Tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn có thể gây viêm da, nhiễm trùng da, dị ứng.
Xem thêm: Cống thoát nước ảnh hưởng thế nào đến biến đổi khí hậu?
Cống thoát nước bị nghẹt ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bạn
Để đảm bảo hệ thống cống thoát nước hoạt động hiệu quả, ngăn ngừa tình trạng nghẹt cống gây ảnh hưởng đến môi trường và đời sống, cần chú ý các biện pháp sau:
Không xả rác thải xuống cống
✔️ Tuyệt đối không đổ túi nilon, chai nhựa, vỏ hộp, giấy vệ sinh,… vào cống thoát nước vì chúng dễ gây tắc nghẽn đường ống.
✔️ Hãy xử lý thức ăn thừa đúng cách thay vì đổ xuống bồn rửa hoặc cống thoát nước. Có thể sử dụng thùng rác hữu cơ hoặc làm phân compost.
✔️ Không vứt xác động vật nhỏ vào cống vì chúng có thể gây nghẹt và tạo mùi hôi thối.
Không đổ dầu mỡ xuống cống
✔️ Dầu mỡ, mỡ động vật khi nguội sẽ đông đặc, bám vào thành ống, lâu ngày tích tụ thành lớp dày gây tắc cống.
✔️ Thay vì đổ dầu mỡ xuống cống, mọi người hãy đổ vào chai nhựa hoặc hộp rồi bỏ vào thùng rác.
Nạo vét cống thoát nước
✔️ Vệ sinh nắp cống và lưới lọc định kỳ để tránh rác và lá cây tích tụ.
✔️ Nạo vét cống thoát nước ít nhất 1-2 lần/năm để loại bỏ bùn đất, rác thải tích tụ bên trong hệ thống.
✔️ Kiểm tra đường ống nước thải trong nhà để phát hiện sớm dấu hiệu nghẹt và có biện pháp xử lý kịp thời.
Hạn chế để bùn đất, lá cây và vật liệu xây dựng rơi vào cống
✔️ Quét dọn sân vườn, đường phố thường xuyên, tránh để lá cây khô và bùn đất chảy xuống cống, đặc biệt vào mùa mưa.
✔️ Khi xây dựng hoặc sửa chữa nhà cửa, nên che chắn kỹ các miệng cống để tránh xi măng, cát, sỏi rơi xuống đường ống.
Sử dụng lưới chắn rác
✔️ Lắp đặt lưới chắn rác ở miệng cống giúp ngăn rác thải lớn và lá cây rơi vào hệ thống thoát nước.
✔️ Định kỳ vệ sinh lưới chắn rác để đảm bảo nước chảy thông suốt.
Nâng cấp hệ thống thoát nước nếu cần thiết
✔️ Nếu hệ thống cống đã cũ, thường xuyên bị nghẹt, cần xem xét nâng cấp hoặc thay thế đường ống lớn hơn để đảm bảo lưu lượng thoát nước.
✔️ Ở những khu vực dễ bị ngập úng, cần cải thiện hệ thống thoát nước bằng cách xây dựng cống có đường kính lớn hơn và tăng số lượng hố ga thu nước.
Tình trạng cống thoát nước bị nghẹt gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như ô nhiễm môi trường, ngập úng và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Để khắc phục, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh, không xả rác bừa bãi và thực hiện nạo vét cống định kỳ, góp phần bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, bền vững.
