Hố ga là một phần quan trọng trong hệ thống thoát nước đô thị, nhưng ít ai để ý đến những gì chúng thực sự chứa đựng. Bên trong hố ga không chỉ có nước thải sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ngờ, từ chất rắn, khí độc hại đến các nguy cơ tiềm tàng. Vậy, hố ga chứa gì và ảnh hưởng ra sao?
Hố ga chứa nhiều thứ độc hại
Hố ga là một bộ phận quan trọng bên trong hệ thống thoát nước, giúp thu gom, lắng đọng và điều tiết dòng chảy của nước thải hoặc nước mưa. Cấu tạo của hố ga có thể khác nhau tùy theo mục đích sử dụng và vị trí lắp đặt, nhưng nhìn chung, hố ga bao gồm các thành phần chính sau:
Nắp hố ga
✔️ Chất liệu: Thường làm từ gang, bê tông, composite hoặc thép để đảm bảo độ bền và chịu lực tốt.
✔️ Chức năng: Bảo vệ hố ga khỏi sự xâm nhập của rác thải lớn, đảm bảo an toàn cho người đi lại và phương tiện giao thông.
Thân hố ga
✔️ Hình dạng: Hình trụ, hình chữ nhật hoặc hình vuông, được xây bằng bê tông hoặc gạch chịu lực.
✔️ Chức năng: Là không gian chứa nước thải, bùn đất và rác lắng đọng, giúp giảm tải cho hệ thống cống thoát.
Cửa thu nước (cửa vào hố ga)
✔️ Vị trí: Nằm trên thành hố ga hoặc ngay dưới nắp hố ga.
✔️ Chức năng: Tiếp nhận nước mưa, nước thải từ đường ống thoát nước, giúp lưu thông dòng chảy.
Ống thoát nước (cửa ra hố ga)
✔️ Chức năng: Dẫn nước đã được lắng đọng bùn đất vào hệ thống thoát nước chính.
✔️ Vị trí: Nằm thấp hơn cửa vào để giữ lại cặn bẩn và ngăn không cho rác trôi theo dòng nước.
Hệ thống lắng đọng và bẫy rác
✔️ Cấu tạo: Một khoảng không gian lắng giúp giữ lại bùn đất và rác thải nặng.
✔️ Chức năng: Giúp nước thoát đi sạch hơn, giảm nguy cơ tắc nghẽn cống.
Xem thêm: Nổ hố ga là gì? Cùng tìm hiểu vì sao lại xảy ra hiện tượng nổ hố ga
Cấu tạo của hố ga
Hố ga là một bộ phận quan trọng trong hệ thống thoát nước, được thiết kế để thu gom, lắng đọng và điều tiết dòng chảy của nước trước khi tiếp tục vào hệ thống cống thoát chính. Nó giúp giảm tắc nghẽn, hạn chế ngập úng và tạo ra điều kiện thuận lợi cho việc bảo trì. Vậy bên trong hố ga thường sẽ chứa những thứ gì?
Nước thải:
Hố ga có chức năng thu gom nước thải từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:
✔️ Nước thải sinh hoạt: Bao gồm nước từ nhà vệ sinh, nhà bếp, nhà tắm và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Chúng chứa dầu mỡ, cặn bẩn, chất hữu cơ và hóa chất tẩy rửa.
✔️ Nước thải công nghiệp: Nếu như hố ga nằm trong khu vực nhà máy, xí nghiệp, nó có thể chứa hóa chất, kim loại nặng hoặc là các chất độc hại khác, đòi hỏi hệ thống xử lý phù hợp để tránh ô nhiễm môi trường.
Nước mưa:
✔️ Hố ga cũng thu gom nước mưa từ mái nhà, sân vườn, vỉa hè và đường phố. Khi trời mưa, nước chảy xuống sẽ cuốn theo bùn đất, cát, sỏi và rác thải xuống hố ga, từ di81 ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn cống thoát nước.
Bùn đất, rác thải:
Quá trình lắng đọng trong hố ga giúp giữ lại các chất rắn như:
✔️ Bùn, cát, sỏi: Chúng theo dòng nước mưa chảy vào và tích tụ dần theo thời gian.
✔️ Rác thải: Bao gồm lá cây, túi nilon, chai nhựa và các loại rác khác bị cuốn vào hệ thống thoát nước.
Khí độc:
✔️ Do quá trình phân hủy chất hữu cơ, hố ga có thể sinh ra rất nhiều loại khí độc.
Bên trong hố ga có nhiều thứ độc hại tích tụ lại
Khí độc trong hố ga là các hợp chất hóa học sinh ra ở trong quá trình phân hủy chất thải hữu cơ, hóa chất hoặc vi sinh vật hoạt động trong môi trường thiếu oxy. Những loại khí này thường sẽ không màu, khó nhận biết bằng mắt thường, nhưng lại cực kỳ nguy hiểm khi hít phải hoặc tích tụ đến mức gây cháy nổ. Dưới đây là giải thích chi tiết về các loại khí độc phổ biến trong hố ga:
✔️ Khí metan (CH4): Đây là loại khí dễ cháy, không mùi, được tạo ra trong quá trình phân hủy kỵ khí của chất hữu cơ như thức ăn thừa, bùn cặn. Khi nồng độ metan bên trong hố ga đạt mức cao và gặp nguồn đánh lửa (tia lửa, tàn thuốc), thì nó có thể gây ra vụ nổ lớn, thường được gọi là "nổ hố ga".
✔️ Khí hydro sunfua (H2S): Loại khí này có mùi trứng thối đặc trưng, được sinh ra khi phân hủy protein trong chất thải. Ở nồng độ thấp, H2S gây ra sự khó chịu, buồn nôn; nhưng ở nồng độ cao, nó có thể làm tê liệt hệ thần kinh, dẫn đến ngạt thở và tử vong trong vài phút. Điều nguy hiểm nhất là khi nồng độ quá cao, khứu giác con người bị "tê liệt", không còn nhận ra mùi để cảnh báo.
✔️ Khí cacbon dioxit (CO2): Là sản phẩm của quá trình hô hấp vi sinh vật hoặc phân hủy chất hữu cơ. Dù không cháy, thì CO2 tích tụ trong không gian kín như hố ga có thể đẩy oxy ra ngoài, gây ngạt cho người tiếp xúc nếu không có thiết bị bảo hộ.
✔️ Khí amoniac (NH3): Phát sinh từ nước tiểu hoặc chất thải chứa nitơ, khí này có mùi khai nồng, gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng. Ở mức độ nghiêm trọng, thì nó có thể làm tổn thương đường hô hấp.
Hố ga chứa nhiếu khí độc
Hố ga chính là một bộ phận quan trọng trong hệ thống thoát nước, giúp thu gom, lắng đọng và điều tiết dòng chảy của nước thải hoặc nước mưa. Tuy nhiên, nếu như không được nạo vét định kỳ, hố ga có thể bị tắc nghẽn, gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Dưới đây là những lý do bạn nên thường xuyên nạo vét hố ga:
✔️ Ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn cống thoát nước
Qua thời gian, bùn đất, rác thải, lá cây và cặn bẩn tích tụ trong hố ga có thể làm giảm khả năng lưu thông nước. Nếu không được vệ sinh kịp thời, hố ga sẽ bị đầy, gây tắc nghẽn hệ thống thoát nước, đặc biệt trong mùa mưa.
✔️ Hạn chế ngập úng, cải thiện khả năng thoát nước
Hố ga bị đầy bùn đất và rác thải sẽ làm giảm hiệu quả thoát nước, khiến nước mưa hoặc nước thải chảy chậm hoặc tràn ra ngoài. Điều này có thể dẫn đến tình trạng ngập úng trên đường phố, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và giao thông.
✔️ Loại bỏ mùi hôi khó chịu
Khi hố ga không được vệ sinh thường xuyên, chất hữu cơ tích tụ sẽ phân hủy và sinh ra các loại khí độc như H₂S (hydro sulfide), CH₄ (methane), NH₃ (ammonia), gây ra mùi hôi thối khó chịu, ảnh hưởng đến môi trường sống.
✔️ Giảm nguy cơ phát sinh dịch bệnh
Hố ga chứa nhiều vi khuẩn, nấm mốc và côn trùng gây bệnh. Nếu không được nạo vét, đây sẽ là môi trường lý tưởng để muỗi, gián và chuột sinh sôi, làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh như sốt xuất huyết, tiêu chảy và bệnh da liễu.
Xem thêm: Phương pháp nạo vét hố ga bằng bơm cao áp
Bạn nên nạo vét hố ga định kỳ để cho hố ga hoạt động hiệu quả
Hố ga đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thoát nước, giúp thu gom và xử lý nước thải, nước mưa, đồng thời giảm nguy cơ tắc nghẽn hố ga. Để hố ga hoạt động hiệu quả và bền lâu, bạn cần lưu ý những điều sau:
Định kỳ nạo vét và vệ sinh hố ga
✔️ Hãy nạo vét hố ga ít nhất 6 tháng đến 1 năm một lần, tùy vào lượng nước thải và rác tích tụ.
✔️ Kiểm tra tình trạng bùn đất, rác thải bên trong hố ga để có thể lên kế hoạch làm sạch kịp thời.
✔️ Thuê đơn vị chuyên nghiệp nếu hệ thống thoát nước phức tạp hoặc hố ga quá đầy.
Không xả rác thải rắn xuống cống thoát nước
✔️ Tránh đổ túi nilon, chai nhựa, khăn giấy, vỏ lon, bã trà, dầu mỡ… xuống dưới hệ thống cống.
✔️ Đặt lưới lọc rác ở miệng cống để ngăn rác thải lớn trôi vào hố ga.
✔️ Khuyến khích sử dụng thùng rác công cộng thay vì vứt rác bừa bãi xuống đường.
Kiểm tra và thay thế nắp hố ga khi cần thiết
✔️ Đảm bảo nắp hố ga luôn kín để tránh phát tán mùi hôi và giảm nguy cơ tai nạn.
✔️ Sử dụng nắp gang, composite hoặc bê tông chắc chắn để đảm bảo an toàn khi có xe cộ đi qua.
✔️ Nếu như phát hiện nắp hố ga bị nứt, vỡ hoặc mất, phải thay thế ngay để tránh nguy hiểm.
Xử lý mùi hôi từ hố ga
✔️ Dùng chế phẩm vi sinh hoặc bột thông cống để giảm mùi hôi và hạn chế bùn tích tụ.
✔️ Đổ nước vôi hoặc baking soda vào hố ga giúp khử mùi và trung hòa axit.
✔️ Nếu mùi hôi kéo dài, cần kiểm tra hệ thống thoát nước để xử lý kịp thời.
Đảm bảo hệ thống thoát nước thông suốt
✔️ Kiểm tra định kỳ các đường ống dẫn nước vào và ra khỏi hố ga để tránh tắc nghẽn.
✔️ Nếu phát hiện nước thoát chậm, có thể sử dụng máy bơm hoặc máy hút bùn để làm sạch hố ga.
✔️ Khi có dấu hiệu tắc nghẽn nặng, nên nhờ đến dịch vụ thông cống chuyên nghiệp.
Tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường
✔️ Không đổ hóa chất độc hại hoặc nước thải công nghiệp chưa qua xử lý vào hố ga.
✔️ Thực hiện xử lý bùn thải đúng quy trình, không đổ bừa bãi ra môi trường.
✔️ Nếu hố ga thuộc khu vực công cộng, cần báo với cơ quan chức năng khi phát hiện sự cố.
Hố ga đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thoát nước, chứa nước thải, nước mưa, bùn đất, rác thải và các khí độc phát sinh từ quá trình phân hủy. Việc hiểu rõ hố ga chứa gì giúp chúng ta ý thức hơn trong việc bảo trì, nạo vét định kỳ, đảm bảo hệ thống thoát nước hoạt động hiệu quả và an toàn.
