Hệ thống cống thoát nước đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vệ sinh môi trường và bảo vệ sức khỏe con người. Tuy nhiên, tình trạng cống thoát nước bị tắc nghẽn lại là vấn đề phổ biến, gây ra nhiều phiền toái như ngập úng, mùi hôi khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy, việc tìm hiểu và áp dụng các biện pháp phòng ngừa tắc nghẽn cống là cần thiết để đảm bảo hệ thống thoát nước hoạt động hiệu quả, góp phần giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, an toàn.
Cống thoát nước bị tắc nghẽn gây ra nhiều sự khó chịu
Hệ thống cống thoát nước được thiết kế để thu gom và dẫn nước thải hoặc nước mưa ra khỏi khu vực sinh hoạt, sản xuất. Cấu tạo của cống thoát nước thường bao gồm các thành phần chính sau:
✔️ Miệng thu nước (Hố ga, rãnh thoát nước): Đây là nơi nước mưa hoặc nước thải từ các công trình (nhà ở, khu công nghiệp…) chảy vào hệ thống thoát nước. Có thể có lưới chắn rác để ngăn chặn lá cây, rác thải lớn rơi vào cống.
✔️ Đường ống dẫn nước: Là bộ phận chính của hệ thống, giúp dẫn nước từ các miệng thu đến nơi xử lý hoặc xả thải. Chất liệu có thể là bê tông, nhựa PVC, gang hoặc thép tùy vào mục đích sử dụng. Có nhiều kích thước và hình dạng khác nhau (tròn, vuông, chữ nhật).
✔️ Hố ga thoát nước: Được đặt tại các điểm giao nhau hoặc đoạn ống dài để lắng cặn, giảm tốc độ dòng chảy và giúp dễ dàng bảo trì, vệ sinh cống thoát nước. Hố ga giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn bằng cách giữ lại rác và bùn đất trước khi nước tiếp tục chảy đi.
✔️ Cửa xả (điểm thoát nước cuối cùng): Là nơi nước thải được xả ra sông, hồ hoặc hệ thống xử lý nước thải. Cần có lưới lọc hoặc hệ thống xử lý sơ bộ để ngăn chặn ô nhiễm môi trường.
✔️ Hệ thống thông khí: Giúp điều hòa áp suất trong đường ống, ngăn chặn hiện tượng chân không hoặc áp suất cao gây nổ ống.
Xem thêm: Tại sao nạo vét cống thoát nước lại cần thiết như thế?
Cấu tạo của cống thoát nước
Cống thoát nước đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống của con người. Dưới đây là một số vai trò chính của hệ thống cống thoát nước:
✔️ Ngăn ngừa ngập úng: Hệ thống cống thoát nước giúp dẫn nước mưa và nước thải ra ngoài, hạn chế tình trạng ngập úng, nhất là vào mùa mưa. Điều này giúp bảo vệ nhà cửa, đường sá và đảm bảo an toàn cho người dân.
✔️ Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Nước thải nếu không được xử lý và thoát ra đúng cách có thể trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, muỗi và côn trùng phát triển. Hệ thống cống giúp loại bỏ nước bẩn, ngăn chặn dịch bệnh và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến ô nhiễm nguồn nước.
✔️ Giữ gìn vệ sinh môi trường: Một hệ thống thoát nước hiệu quả giúp giảm thiểu tình trạng nước thải ứ đọng, hạn chế mùi hôi thối, tạo môi trường sống trong lành và sạch đẹp.
✔️ Bảo vệ cơ sở hạ tầng: Nếu nước không được thoát kịp thời, các công trình như đường xá, nền móng nhà cửa có thể bị hư hỏng do thấm nước hoặc xói mòn. Hệ thống cống giúp bảo vệ tuổi thọ của các công trình xây dựng.
✔️ Thúc đẩy phát triển đô thị bền vững: Một hệ thống thoát nước khoa học giúp đảm bảo sinh hoạt ổn định, hạn chế ô nhiễm, tạo điều kiện cho đô thị phát triển bền vững, văn minh.
✔️ Bảo vệ tài nguyên nước: Hệ thống thoát nước kết hợp với các biện pháp xử lý giúp tái sử dụng và bảo vệ nguồn nước, góp phần phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Vai trò của cống thoát nước
✔️ Nước rút chậm: Khi nước ở bồn rửa bát, bồn rửa mặt, nhà tắm hoặc bồn cầu thoát chậm hơn bình thường, đây là dấu hiệu cho thấy có vật cản trong đường ống.
✔️ Có mùi hôi khó chịu: Nếu cống thoát nước bốc mùi hôi ngay cả khi đã vệ sinh sạch sẽ, có thể chất thải hoặc dầu mỡ đang tích tụ bên trong và phân hủy, gây ra mùi khó chịu.
✔️ Nước trào ngược: Khi xả nước ở bồn rửa nhưng nước không chảy xuống mà trào ngược lên hoặc xuất hiện nước bẩn ở các vị trí khác, hệ thống cống có thể đã bị tắc nặng.
✔️ Âm thanh lạ khi thoát nước: Nếu nghe thấy tiếng ọc ọc, lục bục phát ra từ đường ống khi xả nước, có thể có không khí bị kẹt trong hệ thống do tắc nghẽn.
✔️ Bồn cầu xả nước không hiệu quả: Khi giật nước nhưng nước rút chậm hoặc thậm chí không rút, đó là dấu hiệu rõ ràng của tình trạng tắc nghẽn trong đường ống.
✔️ Xuất hiện nước đọng hoặc rò rỉ: Nếu thấy nước đọng lại gần miệng cống, hố ga hoặc có dấu hiệu rò rỉ nước xung quanh đường ống, có thể cống đã bị nghẹt hoặc xuống cấp.
✔️ Côn trùng, chuột xuất hiện nhiều hơn: Môi trường ẩm ướt, với những mùi hôi từ cống thoát nước dễ thu hút ruồi muỗi, gián, chuột… Điều này có thể cho thấy hệ thống thoát nước đang gặp vấn đề.
Những dấu hiệu cảnh báo cống thoát nước bị nghẹt
✔️ Rác thải sinh hoạt: Các loại rác như túi nilon, chai nhựa, giấy vụn, thức ăn thừa, tóc rụng… bị xả trực tiếp xuống cống làm cản trở dòng chảy, lâu ngày gây tắc nghẽn cống thoát nước.
✔️ Dầu mỡ thừa: Dầu mỡ trong quá trình nấu ăn khi đổ xuống cống sẽ bám vào thành ống, tạo thành mảng bám dày, khiến nước thải khó thoát.
✔️ Lá cây, đất cát và bùn đất: Trong mùa mưa hoặc ở những khu vực có nhiều cây xanh, lá cây rụng, đất cát bị cuốn vào cống gây tắc nghẽn, đặc biệt là tại các miệng hố ga.
✔️ Vật dụng rơi vào cống: Một số vật dụng như băng vệ sinh, tã giấy, khăn giấy, xà phòng cứng, vỏ hộp nhựa… khi bị vứt xuống bồn cầu hoặc cống thoát nước có thể gây tắc nghẽn nghiêm trọng.
✔️ Hệ thống thoát nước bị lão hóa, hư hỏng: Ống cống lâu năm có thể bị xuống cấp, nứt vỡ, sụp lún hoặc có nhiều cặn bẩn tích tụ, làm giảm khả năng thoát nước.
✔️ Thiết kế cống không phù hợp: Cống thoát nước quá nhỏ, độ dốc không đủ hoặc không có hệ thống lọc rác có thể làm nước thải khó lưu thông, dễ bị tắc nghẽn.
✔️ Tác động của thời tiết và thiên tai: Mưa bão lớn có thể cuốn theo bùn đất, rác thải vào cống, trong khi hạn hán kéo dài có thể làm các chất thải trong ống kết dính lại, gây tắc nghẽn.
Xem thêm: Hướng dẫn cách dùng baking soda thông cống thoát nước
Những nguyên nhân gây ra tắc nghẽn cống thoát nước
Dưới đây chính là những cách thông dụng nhất để xử lý tình trạng cống thoát nước bị nghẹt:
✔️ Dùng nước nóng: Đổ nước nóng (khoảng 70-80°C) xuống cống để làm tan dầu mỡ và cặn bẩn bám trên thành ống, giúp nước lưu thông dễ dàng hơn.
✔️ Sử dụng baking soda và giấm: Đổ 1/2 cốc baking soda xuống cống, sau đó thêm 1/2 cốc giấm. Đợi khoảng 30 phút để hỗn hợp phản ứng, sau đó xả nước nóng để đẩy chất cặn bã ra ngoài.
✔️ Dùng muối và nước nóng: Hòa tan muối với nước nóng rồi đổ xuống cống để phá vỡ các mảng bám dầu mỡ và cặn bẩn.
✔️ Dùng móc kim loại hoặc dây thông cống: Sử dụng móc treo quần áo bẻ cong hoặc dây thông cống để kéo rác, tóc, thức ăn thừa ra khỏi đường ống.
✔️ Dùng pit-tông cao su (plunger): Đặt pit-tông lên miệng cống, đẩy mạnh lên xuống nhiều lần để tạo áp lực, giúp đẩy vật cản ra ngoài.
✔️ Sử dụng hóa chất thông cống: Các dung dịch thông cống chuyên dụng có thể giúp phân hủy rác thải, dầu mỡ. Tuy nhiên, cần sử dụng cẩn thận để tránh ảnh hưởng đến đường ống và môi trường.
✔️ Dùng máy nén khí hoặc máy bơm áp lực: Thiết bị này giúp tạo áp suất mạnh, đẩy vật cản ra khỏi đường ống, giúp cống thoát nước nhanh hơn.
✔️ Liên hệ dịch vụ thông cống chuyên nghiệp: Nếu các phương pháp trên không hiệu quả hoặc đường ống bị tắc nghiêm trọng, nên gọi thợ thông cống để xử lý triệt để, tránh hư hỏng hệ thống thoát nước.
Hướng dẫn cách tự xử lý cống thoát nước bị nghẹt đơn giản tại nhà
✔️ Không xả rác xuống cống: Hạn chế vứt rác thải như túi nilon, giấy vụn, chai nhựa, thức ăn thừa, tóc rụng… vào cống để tránh gây tắc nghẽn cống.
✔️ Xử lý dầu mỡ đúng cách: Thay vì đổ trực tiếp dầu mỡ thừa xuống cống, hãy đổ vào chai hoặc túi rồi vứt vào thùng rác để tránh dầu mỡ bám vào thành ống, gây tắc nghẽn.
✔️ Lắp đặt lưới lọc rác: Đặt lưới lọc tại miệng cống, bồn rửa bát, sàn nhà tắm để ngăn tóc, thức ăn thừa và rác nhỏ rơi vào hệ thống thoát nước.
✔️ Vệ sinh cống định kỳ: Thường xuyên thông tắc, vệ sinh đường ống bằng nước nóng, giấm, baking soda hoặc các dung dịch chuyên dụng để loại bỏ cặn bẩn tích tụ.
✔️ Thu gom lá cây và đất cát: Thường xuyên quét dọn sân vườn, hố ga, vỉa hè để hạn chế lá cây, bùn đất trôi vào cống, đặc biệt là vào mùa mưa.
✔️ Không vứt vật cứng xuống bồn cầu: Tuyệt đối không xả băng vệ sinh, tã giấy, khăn giấy, xà phòng cứng… xuống bồn cầu vì chúng khó phân hủy và có thể gây tắc nghẽn nghiêm trọng.
✔️ Kiểm tra và bảo trì hệ thống cống: Định kỳ kiểm tra hệ thống thoát nước, đặc biệt là ở những khu vực có nguy cơ cao bị tắc nghẽn để kịp thời sửa chữa, thay thế nếu đường ống bị hư hỏng.
✔️ Thiết kế hệ thống thoát nước phù hợp: Cống thoát nước cần có kích thước phù hợp, độ dốc đủ lớn và hệ thống lọc rác để đảm bảo nước thải chảy tốt, hạn chế nguy cơ tắc nghẽn.
Để đảm bảo hệ thống thoát nước luôn hoạt động hiệu quả, mỗi người cần nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh, không xả rác bừa bãi và thường xuyên kiểm tra, bảo trì cống. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp hạn chế việc cống thoát nước bị tắc nghẽn, bảo vệ môi trường và duy trì chất lượng cuộc sống sạch sẽ, an toàn hơn.
